Nghệ Thuật Việt Kịch Chiết Giang
1. Việt kịch Trung Quốc là gì?
Việt kịch (Hán ngữ: 越剧, tiếng Anh: Yue Opera) là loại hình hí kịch lớn thứ hai Trung Quốc, thường được gọi là "Quốc kịch thứ hai" hoặc "loại hình hí kịch địa phương phổ biến nhất". Một số quan điểm còn xem đây là "hí kịch địa phương lớn nhất".
2. Việt kịch Chiết Giang là gì?
Việt kịch Chiết Giang là loại hình kịch nghệ truyền thống thịnh hành tại tỉnh Chiết Giang, miền Đông Trung Quốc. Đặc trưng của Việt kịch là làn điệu du dương, uyển chuyển, với diễn viên chủ yếu là nữ, tạo nên sức hút riêng biệt đối với khán giả.
Đoàn Việt kịch Tiểu Bách Hoa tỉnh Chiết Giang là một trong những đoàn nổi bật nhất, nổi tiếng với phong cách biểu diễn nhu mì, e ấp nhưng đầy tài hoa và thanh nhã. Mỗi lần xuất hiện, các nữ diễn viên của đoàn đều mang đến những bất ngờ thú vị cho khán giả.
Mao Uy Đào, cựu trưởng đoàn Tiểu Bách Hoa, là người dẫn dắt nhiều vở diễn thành công. Đặc biệt là, hai vở "Lương Sơn Bá và Chúc Anh Đài" (phiên bản phương Đông của Romeo và Juliet) và sân khấu kịch môi trường + Phim điện ảnh Tân Long Môn Khách Trạm - cả hai phiên bản diễn viên Trần Lệ Quân đều đóng vai Thái Giám Giả Đình người có "Nụ Cười Tà Mị" - "Tà Mị Nhất Tiếu" siêu cuốn hút.
Sức hấp dẫn và sự biểu đạt thi vị của văn hóa Giang Nam
1. Xướng khúc: Mềm mại uyển chuyển, chạm đến lòng người
Âm nhạc của Việt kịch lấy nhạc cụ dây Giang Nam làm nền tảng, giai điệu đẹp đẽ, da diết, đặc biệt giỏi thể hiện những cảm xúc tinh tế. Ví dụ như sự bi thương trong “Đại Ngọc chôn hoa” của Hồng Lâu Mộng hay nỗi xót xa trong “Lầu Đài Tương Hội” của Lương Chúc - qua sự trầm bổng nhấn nhá trong xướng khúc, nội tâm nhân vật được khắc họa vô cùng sống động.
Các trường phái xướng khúc trong Việt kịch càng tạo nên điểm độc đáo: sự dày dặn của Doãn Quế Phương, sự duyên dáng của Phó Toàn Hương, hay chất giọng cao vút của Từ Ngọc Lan - mỗi người một vẻ, tạo nên sức hấp dẫn nghệ thuật muôn màu muôn vẻ.
2. Biểu diễn: Sự giao thoa giữa ước lệ và hiện thực
Biểu diễn Việt kịch kết hợp giữa các động tác quy phạm của Côn khúc với phong cách hiện thực của kịch nói. Việc xây dựng hình tượng Nữ Tiểu Sinh - nữ đóng vai nam đặc biệt độc đáo: Diễn viên nữ đảm nhận vai nam nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp ước lệ của truyền thống, đồng thời truyền tải thẩm mỹ hiện đại qua ánh mắt, cử chỉ tinh tế.
Ví dụ, Trần Lệ Quân của Đoàn Việt kịch Tiểu Bách Hoa Chiết Giang trong Tân Long Môn Khách Trạm, với phong thái oai phong và nội tâm tinh tế, đã chinh phục khán giả trẻ, được cư dân mạng gọi là “đỉnh lưu của giới Việt kịch”.
3. Đề tài: Biểu đạt hiện đại của đạo lý đời thường
Việt kịch sở trường trong việc phản ánh sự đổi thay của thời đại qua các câu chuyện đạo lý gia đình và tình yêu.
Vở Ngũ Nữ Bái Thọ mô tả sự thịnh
suy của nhà họ Dương để phản ánh thế thái nhân tình.
Vở Tiền Đường Lý sử dụng một vụ
tai nạn xe để bàn về sự ấm lạnh của tình người nơi đô thị.
Những tác phẩm này vừa kế thừa tinh thần “trừ gian diệt ác, đề cao chính nghĩa” của tuồng cổ, vừa tái cấu trúc câu chuyện từ góc nhìn hiện đại, tạo nên sự cộng hưởng giữa loại hình nghệ thuật cổ điển và giá trị đương đại.
Giữ vững truyền thống, đổi mới sáng tạo: Cách Việt kịch trẻ hóa và bứt phá
Trước làn sóng văn hóa đa dạng, giới Việt kịch Chiết Giang đã chọn hướng đột phá là xây dựng thương hiệu “Việt Kịch Thanh Xuân”, tìm kiếm cách biểu đạt hiện đại cho nghệ thuật truyền thống.
1. Đổi mới kịch mục: Cải biên truyền thống theo hướng trẻ hóa
Vở Tân Long Môn Khách Trạm của đoàn Tiểu Bách Hoa Chiết Giang kết hợp câu chuyện võ hiệp với mỹ học Việt kịch, đưa kỹ thuật sân khấu hiện đại vào, cháy vé đến mức “một vé khó cầu”.
Vở diễn còn được lan truyền mạnh mẽ qua các nền tảng video ngắn, thu hút lượng lớn khán giả thế hệ 9x, 10x - Gen Y, Gen Z, Gen Alpha mở rộng khán giả từ rạp hát sang không gian mạng.
2. Công nghệ hỗ trợ: Hòa nhập thẩm mỹ sân khấu và công nghệ
Từ năm 1984, Việt kịch đã thử nghiệm truyền hình hóa với bộ phim Ngũ Nữ Bái Thọ. Ngày nay, ngành kịch tiếp tục tận dụng công nghệ 3D, Sân khấu kịch môi trườg nhập vai để tạo nên trải nghiệm thị giác sống động.
Ví dụ, vũ kịch Một Cánh Cửa Trăm Năm dùng song cửa sổ Giang Nam làm hình tượng, chiếu đa phương tiện để tái hiện ánh sáng lịch sử, đem lại chiều không gian hoàn toàn mới cho sân khấu truyền thống.
3. Bồi dưỡng nhân tài: Truyền lửa giữa các thế hệ
Chiết Giang thực hiện kế hoạch “Danh Gia Truyền Kịch”, đào tạo thế hệ mới theo mô hình “dùng kịch dạy người”.
Ví dụ, “Tiểu Bách Hoa” quy định mỗi diễn viên mới đều phải bắt đầu từ Ngũ Nữ Bái Thọ. Các diễn viên như Thái Chiết Phi, Trần Lệ Quân, Lý Vân Tiêu đã tiếp nối di sản nghệ thuật của Mao Uy Đào, Hà Trại Phi, tạo nên một hệ sinh thái truyền thừa - kế thừa nghệ thuật truyền thống bền vững: "Thế Hệ Trước Dìu Dắt Thế Hệ Sau".
Muôn hoa đua nở: Bức tranh đa sắc của kịch truyền thống Chiết Giang
Dù Việt kịch giữ vị trí trung tâm, các loại hình hí kịch khác ở Chiết Giang cũng rực rỡ không kém:
-
Vụ kịch (婺剧): Được mệnh danh là “tổ tiên của Kinh kịch”, nổi bật với loạn đàm sôi nổi và Huệ hí tinh tế. Vở Ô Giang độ thể hiện bi tráng sử thi của Hạng Vũ.
-
Thiệu kịch (绍剧): Nổi tiếng với “Hầu Hí” (kịch khỉ), nhân vật Tôn Ngộ Không do Lục Linh Đồng thể hiện đã để lại ấn tượng sâu đậm. Các cảnh võ thuật dồn dập, thể hiện khí phách của “Đại ban Thiệu Hưng”.
-
Ô kịch (瓯剧): Di sản sống của “loạn đàm Ôn Châu”, kết hợp cao thương, Côn khúc, Huệ điệu, tiêu biểu như Cao Cơ và Ngô Tam Xuân kể lại truyền kỳ tình yêu của thương nhân Chiết Giang.
Lời kết: Niềm tin văn hóa từ vùng đất màu mỡ của nghệ thuật truyền thống
Từ khi Nam kịch ra đời đến khi Việt kịch phát triển, kịch Chiết Giang luôn không ngừng đổi mới để tồn tại và phát triển thông qua kế thừa di sản.
Ngày nay, Chiết Giang đang dùng thương hiệu “Việt Kịch Thanh Xuân” để làm sống lại sức sống của nghệ thuật truyền thống - dù là sự trường tồn của Ngũ Nữ Bái Thọ hay sự bùng nổ của Tân Long Môn Khách Trạm, tất cả đều chứng minh một điều:
Chỉ khi đồng điệu với thời đại và kết nối được cảm xúc với khán giả, kịch truyền thống mới có thể hồi sinh và tiếp tục viết nên câu chuyện ngàn năm của mình.
Nhận xét
Đăng nhận xét